(Yazı halen geliştiriliyor, şundan da bahset derseniz https://eser.live/qa üzerinden bana ulaşabilirsiniz)

Motivasyon

Superpeer ve benzeri kanallardan benimle iletişime geçen birçok insanla benzer temalarda konuşmam üzerine bu yazıyı yazma kararı aldım.

Normal şartlarda yüksek lisansını Eğitim Fakültesi’nde tamamlamış, yine lisansüstü eğitimimde eğitim ve psikoloji ile ilgili birçok akademik bilgiye sahip olmuş biri olarak, birçok insanın “ne bilmediğini bilmediği”ni düşündüğüm alanlar “öğrenim” ve “gelişim” konuları. Bu gelişim ister kariyer, ister kişisel ister başka temada olsun fark etmiyor. Öğrenim psikolojik ve kişiye özgü bir kavram. Tek bir doğru olmadığı gibi sürece deterministik bakmak birçok zararı beraberinde getiriyor. Bu nedenle beni genellikle “başarmak için bu adımları takip edin” derken pek duymazsınız, daha empirist/deneyci yaklaşımlarım vardır.

Peki ben tavsiye vermekten kaçıyorsam ne için bu yazıyı yazıyorum? Harika bir kaos teorisi tutkunu olduğum için elbette! Bu yazı sayesinde hem kaoscu ve bilinmezci yaklaşımlarımla hava atacağım hem de gözlemlediğim kadarıyla öğrenme yoluna girmiş insanların kendini yetersiz hissettiklerinde bir motivasyon bulmaları için kendi çapımda bir katkı sunmaya çalışacağım. Elbette ne kadar başarılı olurum bilinmez, bir iddiam bulunmuyor.

Yol Haritası Bunun Neresinde?

Evet, bu halen bir yol haritası. Burada yapmaya çalışacağım şey şu olacak: Birçok insanın kendine koyduğunu gözlemlediğim (naçizane), sık rastlanan mental engelleri tanımlamaya çalışacağım.

Dolayısıyla siz kendi yolunuzu kendiniz bulurken (bence olması gereken bu) size yolda rastlayabileceğiniz, sizi yolunuzdan döndürecek veya yolunuzu uzatacak/zorlaştıracak tehlikelerden bahsedeceğim.

Bunun için istemeden de olsa tavsiye verir tonda konuşacağım ama bunları benim kendi kendi kendime problem çözme yöntemlerim gibi ele alırsanız sevinirim.

Yolda Karşılaştığımız Tehlikeler

Genellemelere Maruz Kalmak

Hepimiz hayatımızın farklı alanlarında da olsa insanların genellemelerine ve tespitlerine olumsuz yönde maruz kalmışızdır.

Örneğin 6 ayda react öğrenebilirsiniz denilmiştir, ama siz öğrenememişsinizdir:

bu tespitlerin bir ortalama, varsayımlar ve korelasyon ile oluştuğunu,
genelleme sahiplerinin sandığınız kadar ince eleyip sık dokumadan bu tespitleri 5-10 dakikalık düşünsel süreçlerle ortaya koyduğunu,

bilmekte yarar var.

Bu durumlarla karşılaştığımızda genelleme/iddia sahibinin ne anlatmaya çalıştığına, -eğer burada bizim için geçerli bir durum söz konusu ise- buradan nasıl bir çıkarım/fikir elde edebileceğimize odaklanmalıyız.

Reçetelere Bağlı Kalmak

Bir plan olması her zaman iyiye işaret olsa da planlar değişebilir ve kaybolmamak için bize yardımcı olan unsurlardır. Planları amaç olarak değil araç olarak konumlandırmak dolayısıyla planlar gerçekleşmediğinde başarısız olmuş hissiyatıyla toptan bir vazgeçişe yönlenmek kendimizi içinde bulabileceğimiz bir tuzak.

Dolayısıyla roadmap.sh gibi sitelerde size verilen reçetelerdeki kavramları bilmeniz elbette size zarar vermez, ancak bu sitelerin reçetelerini harfiyen uygulamak yerine bir şeyler yaparken ihtiyacınızın olduğunu fark ettiğiniz kavramlara yoğunlaşmayı deneyebilirsiniz. HTTP nedir’i ve protokolün detaylarını sonradan öğrendiğinizde dünyanın sonu gelmiyor.

Süreci Yok Saymak

Kendinizi X yıldır sektörde bulunan birisiyle kıyaslayıp, “Ben kesinlikle bunları öğrenemem” diye vazgeçmek ve diğer insanların sanki her şeyi bir süreç içinde öğrenmek yerine bir gece aniden onlara vahiy geldiğini düşünmek de sıklıkla karşılaşılan durumlar arasında.

Ancak bir az üzerine düşünürsek, bu insani olarak çok acımasızca. İnsan olarak İlköğretimden itibaren on yıllarca gördüğümüz matematik ve ana dilimizle ilgili eğitim sürecimizin sonucunda geometri, dil bilgisi gibi kavramları temel düzeylerde konuşabilecek ve problem çözebilecek bir noktaya erişebiliyoruz.

Yazılım da öyle, uzun bir sürecin ertesinde eğitimimiz öğrenim ve pratiğe dönüşüyor.

Başarı Listesini Tutmamak

Öğrenme bir sürece yayıldığı için kimi zaman biz ısıya maruz kalan kurbağa gibi durumumuza “alışıyoruz”, 2 ay önce bilmediğimiz birçok şeyi bilsek dahi, henüz “nihai hedefe” ulaşamamış olmak bizi halen “başarısız” hissettiriyor.

Eğer çok güçlü duygusal sermayemiz, metanetli bir karakterimiz yoksa vazgeçmeye çok açık olabiliyoruz.

Yapabildiklerini ve Öğrendiklerini Küçümsemek

Öncelikle geçmiş olsun, deneyimli bir profesyonel olsanız dahi ileride de bu hissiyatınızdan asla arınamayabilirsiniz. Hatta bunu ara ara duyacağınız “Imposter Syndrome” ile ile ilişkilendirebiliriz belki.

Öğrendiğiniz birçok kavram emin olun boşuna değildir. Ancak siz bu öğrenimleri bir pratik projede kullanmayıp, diğer insanların bu kadar temel bilgilere bile ara sıra hakim olmadığını veya bunları kullanamadığını deneyimlemediğiniz için size “fasa fiso” geliyor olabilir.

Örneğin exercism üzerinde linked list problemlerini kolayca çözen birileri bizim senior software engineer’ların live interview’ında da bu tarz sorular sorduğumuz bilgisine sahip olmadığı için kendi bilgisini çok basite indirgeyebiliyor.

Diğer İnsanların Acı Çekmediğini Düşünmek

Sizin tanık olmadığınız tüm “sonuç”lar, dışarıdan her şeyi mükemmel ve kusursuz görmenize sebep olabiliyor. Herkes diş bakımı için dişçi koltuklarında nice acılar çeker, her gün sabah akşam dişlerini temiz tutmak için uğraşır hatta çoğu insan cerrahi operasyonlara maruz kalır ancak biz Instagram’da onları görüp “Aa ne kadar güzel dişleri var, tanrı vergisi” deriz.

Bu bir yanılsama ve dışarıdan “tamamlanmış” görünen birçok hikaye geliştirilirken birçok başarısızlıkla karşılaşılıyor. Kimse bir anda bir noktaya gelmiyor, kimse yazdığı projeyi anında çalıştıramıyor. Geliştirme sürecince birçok hata alıyor ve ufak bir stil düzenlemesi için günler kaybedebiliyor.

Öğrenme Yol Haritası (Bilhassa Junior ve Yazılımcılar İçin)